Luật Bảo Hiểm Xã Hội Sẽ Thay Đổi Từ Ngày 01/07/2025 – Doanh Nghiệp & Người Lao Động Cần Biết Gì? 

Từ ngày 01/07/2025, luật Bảo hiểm xã hội Việt Nam sẽ có những thay đổi quan trọng nhằm tăng tính bao phủ, đảm bảo quyền lợi cho người lao động, và thúc đẩy sự minh bạch trong hệ thống an sinh xã hội. Đây là thời điểm mà doanh nghiệp, bộ phận nhân sự và người lao động cần đặc biệt lưu ý để kịp thời điều chỉnh và tuân thủ đúng quy định mới. 

Những điểm thay đổi nổi bật: 

1. Mở rộng đối tượng tham gia bắt buộc:  

Hiện nay (trước 01/07/2025), chỉ những người lao động làm việc theo hợp đồng lao động từ đủ 01 tháng trở lên mới thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc. Kể từ ngày 01/07/2025, căn cứ Khoản 1, Điều 2 Luật BHXH 2024 và hướng dẫn tại Nghị định 158/2025, đối tượng tham gia BHXH bắt buộc được mở rộng, bao gồm:

• Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn hoặc hợp đồng lao động xác định thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên (kể cả hợp đồng dưới hình thức khác nhưng có bản chất là quan hệ lao động: có trả công, tiền lương, chịu sự quản lý, điều hành, giám sát). 

• Người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, thành viên Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát, Ban điều hành hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã không hưởng tiền lương nhưng có tham gia điều hành, quản lý. 

• Chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh (theo lộ trình tại Nghị định 158/2025). 

• Một số đối tượng khác như: người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã; dân quân thường trực; các chức danh, vị trí theo danh mục Chính phủ quy định. 

Tác động: Doanh nghiệp cần rà soát lại toàn bộ hợp đồng lao động, kể cả hợp đồng dịch vụ/khoán nhưng có bản chất là quan hệ lao động, để thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH. Các cá nhân thuộc diện mới mở rộng (chủ hộ kinh doanh, người quản lý không hưởng lương, dân quân thường trực, v.v.) cần lưu ý lộ trình thực hiện theo quy định của Chính phủ.

2. Tăng quyền lợi cho người tham gia BHXH tự nguyện:  

Theo điều 4 và 95 Luật BHXH 2024, bổ sung một số chế độ an sinh cho người tham gia BHXH tự nguyện, cụ thể: 

– Được hưởng chế độ thai sản (trợ cấp khi sinh con hoặc nhận con nuôi) 

– Có thể hưởng chế độ tử tuất, và sắp tới là hỗ trợ ốm đau ngắn hạn 

– Tăng mức hỗ trợ từ ngân sách nhà nước để người có thu nhập thấp tham gia BHXH dễ dàng hơn 

Tác động: Người lao động tự do, tiểu thương, nội trợ… có thêm động lực để tham gia BHXH dài hạn, hưởng trọn vẹn quyền lợi về sau. 

3. Giảm thời gian tối thiểu để hưởng lương hưu: 

Theo quy định hiện hành, người lao động phải đóng đủ 20 năm BHXH mới được hưởng lương hưu. Nhưng kể từ ngày 01/07/2025, tại Điều 64 Luật BHXH 2024 quy định thời gian đóng bảo hiểm xã hội để được hưởng lương hưu là 15 năm. 

Ngoài ra, công thức tính lương hưu sẽ được điều chỉnh linh hoạt hơn, phản ánh đúng quá trình đóng và mức thu nhập thực tế của người lao động. 

Tác động: Người lao động lớn tuổi, tham gia BHXH muộn sẽ có cơ hội hưởng lương hưu dễ dàng hơn, tránh mất trắng quyền lợi nếu không đủ 20 năm đóng như trước đây. 

4. Khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần 

Theo Điều 70 Luật BHXH 2024 Người lao động đã chấm dứt tham gia BHXH mà có đề nghị thì hưởng BHXH một lần nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây: 

a) Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH; 

b) Ra nước ngoài để định cư; 

c) Người đang mắc một trong những bệnh ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS; 

d) Người có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; người khuyết tật đặc biệt nặng; 

e) Người lao động có thời gian đóng BHXH trước ngày 1/7/2025, sau 12 tháng không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc mà cũng không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm. 

Như vậy, đối với người bắt đầu tham gia BHXH từ ngày 1/7/2025 trở đi thì sẽ giải quyết BHXH một lần trong các trường hợp a, b, c và d nêu trên. 

Người lao động không hưởng BHXH một lần mà bảo lưu thời gian đóng để tiếp tục tham gia thì có cơ hội được thụ hưởng các quyền lợi cao hơn như: (i) Khi tiếp tục tham gia được hưởng các chế độ với mức hưởng cao hơn; (ii) Được hưởng lương hưu với điều kiện dễ dàng hơn; (iii) trong thời gian hưởng lương hưu được Quỹ BHXH đóng BHYT; (iv) Được hưởng trợ cấp hằng tháng khi không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội; (v) trong thời gian hưởng trợ cấp hằng tháng thì được ngân sách Nhà nước đóng BHYT. 

Tác động: Hạn chế việc rút BHXH sớm, giữ quyền lợi dài hạn cho người lao động. Doanh nghiệp cần truyền thông nội bộ tốt hơn để người lao động hiểu rõ và không vội rút bảo hiểm. 

5. Giảm tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội 

Theo Điều 21, Luật BHXH 2024 – Từ ngày 01/07/2025:  

– Giảm tuổi nhận trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 xuống 75 tuổi 

– Riêng đối với người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo thì từ đủ 70 tuổi đến dưới 75 tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội. 

6. Tăng cường xử phạt, thanh tra và minh bạch dữ liệu 

Luật mới trao thêm quyền cho cơ quan BHXH trong việc: 

– Thanh tra, kiểm tra việc đóng BHXH tại doanh nghiệp mà không cần báo trước 

– Xử phạt nghiêm các hành vi trốn đóng, nợ đóng kéo dài, khai gian mức lương đóng BHXH 

– Tích hợp nền tảng dữ liệu số đồng bộ với Bộ Tài chính, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội nhằm theo dõi quá trình tham gia và chi trả BHXH minh bạch hơn 

Tác động: Doanh nghiệp cần tuân thủ đúng và đầy đủ, tránh bị xử phạt và ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của người lao động. 

 
VẬY DOANH NGHIỆP CẦN LÀM GÌ NGAY? 

Trích nguồn chính thức: 

– Luật BHXH 2024 (số 41/2024/QH15) có hiệu lực từ 01/07/2025