Luật Bảo Hiểm Xã Hội Sẽ Thay Đổi Từ Ngày 01/07/2025 – Doanh Nghiệp & Người Lao Động Cần Biết Gì? 

Từ ngày 01/07/2025, luật Bảo hiểm xã hội Việt Nam sẽ có những thay đổi quan trọng nhằm tăng tính bao phủ, đảm bảo quyền lợi cho người lao động, và thúc đẩy sự minh bạch trong hệ thống an sinh xã hội. Đây là thời điểm mà doanh nghiệp, bộ phận nhân sự và người lao động cần đặc biệt lưu ý để kịp thời điều chỉnh và tuân thủ đúng quy định mới. 

Những điểm thay đổi nổi bật: 

1. Mở rộng đối tượng tham gia bắt buộc:  

Hiện tại, chỉ người lao động làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ 1 tháng trở lên mới phải tham gia BHXH bắt buộc. Tuy nhiên căn cứ khoản 1, Điều 2 Luật BHXH 2024 – kể từ ngày 01/07/2025, đối tượng tham gia bảo hiểm bắt buộc, bao gồm: 

– Người lao động làm việc theo hợp đồng dưới 1 tháng 

– Lao động tự do, làm việc không có hợp đồng nhưng có thu nhập thường xuyên (theo danh mục và hướng dẫn cụ thể của Chính phủ) 

– Chủ hộ kinh doanh, người quản lý doanh nghiệp không hưởng lương nếu có thu nhập từ lao động trực tiếp 

Tác động: Doanh nghiệp cần rà soát kỹ danh sách người lao động không hợp đồng hoặc hợp đồng ngắn hạn để thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH. Cá nhân làm nghề tự do có thể được cơ quan BHXH thông báo tham gia bắt buộc nếu đủ điều kiện. 

2. Tăng quyền lợi cho người tham gia BHXH tự nguyện:  

Theo điều 4 và 95 Luật BHXH 2024, bổ sung một số chế độ an sinh cho người tham gia BHXH tự nguyện, cụ thể: 

– Được hưởng chế độ thai sản (trợ cấp khi sinh con hoặc nhận con nuôi) 

– Có thể hưởng chế độ tử tuất, và sắp tới là hỗ trợ ốm đau ngắn hạn 

– Tăng mức hỗ trợ từ ngân sách nhà nước để người có thu nhập thấp tham gia BHXH dễ dàng hơn 

Tác động: Người lao động tự do, tiểu thương, nội trợ… có thêm động lực để tham gia BHXH dài hạn, hưởng trọn vẹn quyền lợi về sau. 

3. Giảm thời gian tối thiểu để hưởng lương hưu: 

Theo quy định hiện hành, người lao động phải đóng đủ 20 năm BHXH mới được hưởng lương hưu. Nhưng kể từ ngày 01/07/2025, tại Điều 64 Luật BHXH 2024 quy định thời gian đóng bảo hiểm xã hội để được hưởng lương hưu là 15 năm. 

Ngoài ra, công thức tính lương hưu sẽ được điều chỉnh linh hoạt hơn, phản ánh đúng quá trình đóng và mức thu nhập thực tế của người lao động. 

Tác động: Người lao động lớn tuổi, tham gia BHXH muộn sẽ có cơ hội hưởng lương hưu dễ dàng hơn, tránh mất trắng quyền lợi nếu không đủ 20 năm đóng như trước đây. 

4. Khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần 

Theo Điều 70 Luật BHXH 2024 Người lao động đã chấm dứt tham gia BHXH mà có đề nghị thì hưởng BHXH một lần nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây: 

a) Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH; 

b) Ra nước ngoài để định cư; 

c) Người đang mắc một trong những bệnh ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS; 

d) Người có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; người khuyết tật đặc biệt nặng; 

e) Người lao động có thời gian đóng BHXH trước ngày 1/7/2025, sau 12 tháng không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc mà cũng không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm. 

Như vậy, đối với người bắt đầu tham gia BHXH từ ngày 1/7/2025 trở đi thì sẽ giải quyết BHXH một lần trong các trường hợp a, b, c và d nêu trên. 

Người lao động không hưởng BHXH một lần mà bảo lưu thời gian đóng để tiếp tục tham gia thì có cơ hội được thụ hưởng các quyền lợi cao hơn như: (i) Khi tiếp tục tham gia được hưởng các chế độ với mức hưởng cao hơn; (ii) Được hưởng lương hưu với điều kiện dễ dàng hơn; (iii) trong thời gian hưởng lương hưu được Quỹ BHXH đóng BHYT; (iv) Được hưởng trợ cấp hằng tháng khi không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội; (v) trong thời gian hưởng trợ cấp hằng tháng thì được ngân sách Nhà nước đóng BHYT. 

Tác động: Hạn chế việc rút BHXH sớm, giữ quyền lợi dài hạn cho người lao động. Doanh nghiệp cần truyền thông nội bộ tốt hơn để người lao động hiểu rõ và không vội rút bảo hiểm. 

5. Giảm tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội 

Theo Điều 21, Luật BHXH 2024 – Từ ngày 01/07/2025:  

– Giảm tuổi nhận trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 xuống 75 tuổi 

– Riêng đối với người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo thì từ đủ 70 tuổi đến dưới 75 tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội. 

6. Tăng cường xử phạt, thanh tra và minh bạch dữ liệu 

Luật mới trao thêm quyền cho cơ quan BHXH trong việc: 

– Thanh tra, kiểm tra việc đóng BHXH tại doanh nghiệp mà không cần báo trước 

– Xử phạt nghiêm các hành vi trốn đóng, nợ đóng kéo dài, khai gian mức lương đóng BHXH 

– Tích hợp nền tảng dữ liệu số đồng bộ với Bộ Tài chính, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội nhằm theo dõi quá trình tham gia và chi trả BHXH minh bạch hơn 

Tác động: Doanh nghiệp cần tuân thủ đúng và đầy đủ, tránh bị xử phạt và ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của người lao động. 

 
VẬY DOANH NGHIỆP CẦN LÀM GÌ NGAY? 

Trích nguồn chính thức: 

– Luật BHXH 2024 (số 41/2024/QH15) có hiệu lực từ 01/07/2025