Chế độ thai sản là một trong những quyền lợi quan trọng dành cho người lao động tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc.Đây là chính sách hỗ trợ thiết thực, giúp người lao động giảm bớt gánh nặng tài chính và có thời gian chăm sóc con cái. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp thông tin chi tiết về điều kiện, quyền lợi và thủ tục để hưởng chế độ thai sản theo quy định mới nhất.
1. Điều kiện hưởng chế độ thai sản
Người lao động sẽ được hưởng chế độ thai sản nếu đáp ứng các điều kiện sau:
1.1. Đối với lao động nữ sinh con
Đã đóng BHXH từ đủ 6 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con.
1.2. Trường hợp đặc biệt
Lao động nữ đã đóng BHXH từ đủ 12 tháng trở lên nhưng phải nghỉ việc trước khi sinh con do thai yếu (theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền):
– Phải đóng BHXH từ đủ 3 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh.
1.3. Đối với lao động nam
Lao động nam đang đóng BHXH có vợ sinh con được hưởng chế độ thai sản.
1.4. Các trường hợp khác
– Nhận nuôi con dưới 6 tháng tuổi.
– Thực hiện biện pháp tránh thai (đặt vòng, triệt sản, v.v.).
– Lao động nữ mang thai hộ hoặc người mẹ nhờ mang thai hộ.
2. Quyền lợi chế độ thai sản
2.1. Thời gian nghỉ hưởng chế độ thai sản
Trước và sau khi sinh con: Lao động nữ được nghỉ 6 tháng.
– Trường hợp sinh đôi trở lên, từ con thứ hai trở đi, mỗi con được nghỉ thêm 1 tháng.
Lao động nam: Được nghỉ từ 5 đến 14 ngày làm việc tùy theo trường hợp (sinh thường, sinh mổ, hoặc sinh đôi trở lên).
Nhận con nuôi dưới 6 tháng tuổi: Được nghỉ cho đến khi con đủ 6 tháng tuổi.
Nghỉ khi thực hiện biện pháp tránh thai:
– Đặt vòng: Nghỉ 7 ngày.
– Triệt sản: Nghỉ 15 ngày.
2.2. Mức hưởng chế độ thai sản
Lao động nữ sinh con hoặc nhận nuôi con dưới 6 tháng tuổi:
– Mức hưởng = 100% mức bình quân tiền lương đóng BHXH của 6 tháng liền kề trước khi nghỉ.
Trợ cấp một lần khi sinh con:
– Lao động nữ sinh con hoặc người chồng của lao động nữ không tham gia BHXH nhận trợ cấp 2 lần mức lương cơ sở tại thời điểm sinh con (hiện nay là 1.800.000 đồng/tháng, tương đương 3.600.000 đồng/con).
2.3. Các trường hợp đặc biệt khác
Nghỉ khi thực hiện biện pháp tránh thai: 100% mức bình quân tiền lương đóng BHXH.
3. Thủ tục hưởng chế độ thai sản
3.1. Hồ sơ cần chuẩn bị
Khoản 1 Điều 101 Luật BHXH năm 2014 quy định hồ sơ hưởng chế độ thai sản đối với lao động nữ sinh con bao gồm:
“Điều 101. Hồ sơ hưởng chế độ thai sản
1. Hồ sơ hưởng chế độ thai sản đối với lao động nữ sinh con bao gồm:
a) Bản sao giấy khai sinh hoặc bản sao giấy chứng sinh của con;
b) Bản sao giấy chứng tử của con trong trường hợp con chết, bản sao giấy chứng tử của mẹ trong trường hợp sau khi sinh con mà mẹ chết;
c) Giấy xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền về tình trạng người mẹ sau khi sinh con mà không còn đủ sức khỏe để chăm sóc con;
d) Trích sao hồ sơ bệnh án hoặc giấy ra viện của người mẹ trong trường hợp con chết sau khi sinh mà chưa được cấp giấy chứng sinh;
đ) Giấy xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền về việc lao động nữ phải nghỉ việc để dưỡng thai đối với trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 31 của Luật này.
2. Trường hợp lao động nữ đi khám thai, sẩy thai, nạo, hút thai, thai chết lưu hoặc phá thai bệnh lý, người lao động thực hiện biện pháp tránh thai theo quy định tại khoản 1 Điều 37 của Luật này phải có giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng bảo hiểm xã hội đối với trường hợp điều trị ngoại trú, bản chính hoặc bản sao giấy ra viện đối với trường hợp điều trị nội trú.
3. Trường hợp người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi phải có giấy chứng nhận nuôi con nuôi.
4. Trường hợp lao động nam nghỉ việc khi vợ sinh con phải có bản sao giấy chứng sinh hoặc bản sao giấy khai sinh của con và giấy xác nhận của cơ sở y tế đối với trường hợp sinh con phải phẫu thuật, sinh con dưới 32 tuần tuổi.
5. Danh sách người lao động nghỉ việc hưởng chế độ thai sản do người sử dụng lao động lập. “
Kết luận:
- Hồ sơ hưởng chế độ thai sản cho lao động nữ sinh con bao gồm các giấy tờ chứng minh sự sinh con, sức khỏe của mẹ sau sinh, giấy xác nhận từ cơ sở y tế, và giấy ra viện (nếu có).
- Lao động nam nghỉ việc khi vợ sinh con cần có các giấy tờ xác nhận từ cơ sở y tế.
- Cần có giấy chứng nhận nuôi con nuôi đối với trường hợp nhận con nuôi dưới 6 tháng tuổi.
3.2. Thời gian nộp hồ sơ
Trong vòng 45 ngày kể từ ngày người lao động quay trở lại làm việc, doanh nghiệp phải nộp hồ sơ lên cơ quan BHXH.
3.3. Cơ quan giải quyết
Cơ quan bảo hiểm xã hội nơi doanh nghiệp đóng BHXH.
4. Lưu ý quan trọng
Lao động nữ nghỉ việc trước khi sinh con và không đủ điều kiện đóng BHXH trong vòng 12 tháng trước khi sinh không được hưởng chế độ thai sản.
Chế độ thai sản không áp dụng với lao động đóng BHXH tự nguyện.
